Ból kręgosłupa lędźwiowego – jakie może mieć przyczyny?

Czym jest ból lędźwi, czyli ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa?

Bóle pleców bardzo często związane są stricte z kręgosłupem. Dolegliwości zogniskowane na strefie lędźwiowej, czyli dolnej części pleców, mogą mieć różne nasilenie i przebieg. Ból kręgosłupa lędźwiowego jest potocznie nazywany lumbago lub postrzałem. To nagły, ostry ból we wskazanym odcinku kręgosłupa, który pojawia się bez konkretnej przyczyny.

Kręgosłup człowieka dzieli się na kilka odcinków, w skład których wchodzi określona liczba kręgów. Odcinek lędźwiowy jest istotną częścią całego układu ruchu. Znajduje się pomiędzy odcinkiem piersiowym a krzyżowym. Składa się z pięciu kręgów oznaczonych jako L1-L5. To zarazem największe i najmocniejsze kręgi w naszym kręgosłupie, które odpowiadają za zapewnienie mu wsparcia i stabilności. Odcinek lędźwiowy narażony jest na dolegliwości bólowe różnego pochodzenia.

Jakie są powody bólu kręgosłupa lędźwiowego?

Zdecydowanie najczęściej za pojawienia się bólu kręgosłupa lędźwiowego odpowiada krążek międzykręgowy. Każdy z krążków łączy poszczególne trzony kręgowe, przenosząc i amortyzując obciążenia kręgosłupa.

Powodem bólu jest właściwie przepuklina dysku lędźwiowego, inaczej dyskopatia. Wiąże się z mechanicznym uszkodzeniem pierścienia włóknistego dysku. Tkanka ulega rozerwaniu pod wpływem urazów lub wielu mikrourazów.

Proces zwyrodnieniowy jest naturalną koleją rzeczy w przypadku krążków międzykręgowych. Rozpoczyna się już w okresie dojrzewania i postępuje wraz z upływem czasu. Jeśli jednak dochodzą do tego nadmierne obciążenia kręgosłupa, występuje nasilenie zmian zwyrodnieniowych. Pękają włókna pierścienia włóknistego i dochodzi do przesuwania się jądra miażdżystego do tyłu, wywołując ostry ból kręgosłupa.

Można wówczas mówić o ostrej lumbalgii, czyli lumbago lub postrzale. Jeśli natomiast jądro przemieści się do kanału kręgowego, wywoła ucisk na korzenie nerwowe lub doprowadzi do ich uszkodzenia, mamy do czynienia z przepukliną jądra miażdżystego krążka międzykręgowego, a potocznie – wypadnięciem dysku.

Pomimo że problemy z krążkiem międzykręgowym są najczęstszą przyczyną bólów w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, istnieją także inne powody ich występowania. Zaliczają się do nich:

• przeciążenie lub przykurcz mięśni przykręgosłupowych, stawów międzywyrostkowych lub więzadeł kręgosłupa,
• guzy kręgosłupa,
• zmiany zapalne i ropne,
• krwiaki w kanale kręgowym,
• złamania kręgosłupa,
• osteoporoza (zwłaszcza u osób w starszym wieku),
• patologie sąsiadujących z kręgosłupem narządów (układu moczowego, układu rozrodczego u kobiet, gruczołu krokowego u mężczyzn, dolnego odcinka przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki czy stawów biodrowych i biodrowo-krzyżowych).

Specjalistyczne badania i wywiad lekarski pozwalają określić, co właściwie dolega pacjentowi uskarżającemu się na ból kręgosłupa lędźwiowego.

Diagnozowanie pacjentów z bólem kręgosłupa lędźwiowego

Pacjent odczuwający przez dłuższy czas ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, który nie mija po odpoczynku i pomimo stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, powinien zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Może on skierować pacjenta do ortopedy czy neurologa.

Lekarz zapyta o czas i okoliczności występowania objawów, stopień nasilenia bólu czy czynniki, które pogarszają stan pacjenta. Przeprowadzi badania czynnościowe i sprawdzi odruchy. Może też zlecić badania obrazowe:

• rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego,
• zdjęcie rentgenowskie – RTG spoczynkowe oraz czynnościowe,
• badania tomograficzne TK kręgosłupa.

Po ustaleniu diagnozy wdroży m.in. leczenie zachowawcze, które polega na czasowym odciążeniu kręgosłupa, czy fizykoterapię i rehabilitację, a w uzasadnionych przypadkach, np. guzów kręgosłupa – leczenie chirurgiczne.

Źródła:

https://pacjent.gov.pl/sites/default/files/2019-09/ppz_choroby_kregoslupa.pdf

https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/5f2d086d-566e-49e6-b403-9d852f6bd4da/content

https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151271,bole-kregoslupa-ledzwiowego-lumbago-przyczyny-objawy-cwiczenia-i-leczenie#:~:text=Jak%20cz%C4%99sto%20wyst%C4%99puje%20lumbago%20(postrza%C5%82)?%20B%C3%B3le%20kr%C4%99gos%C5%82upa,pojawia%20si%C4%99%20a%C5%BC%20u%2075%25%20z%20nich.