Fact-checking: Śmieci za wodę w Gorzowie. Co jest faktem, a co opinią?

fot. Marcin Kluwak

Śmieci za wodę w Gorzowie - co jest faktem, a co opinią? Sprawdzamy

Wokół uchwały „śmieci za wodę” zrobiło się gorąco. To część pakietu pięciu uchwał przyjętych przez Radę Miasta 5 czerwca 2025 roku, które mają wprowadzić nowy system opłat za odbiór odpadów. Najgłośniejsza z nich wprowadza naliczanie opłat według zużycia wody – od 1 stycznia 2026 roku mieszkańcy domków jednorodzinnych mieliby nadal płacić 38 zł od osoby, a mieszkańcy bloków 12 zł za każdy metr sześcienny zużytej wody.

Radni PiS od początku twierdzili, że system jest krzywdzący i może być niezgodny z prawem. 12 czerwca złożyli skargę do wojewody lubuskiego. Teraz Lubuski Urząd Wojewódzki w odpowiedzi poinformował, że w trzech uchwałach z pakietu stwierdzono istotne naruszenia prawa. Wojewoda zapowiedział dalsze działania - od umożliwienia Radzie Miasta Gorzowa wprowadzenia poprawek po skierowanie sprawy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

- W uchwałach stwierdzono naruszenia o różnym charakterze, w tym także istotnie naruszające prawo - napisał w piśmie dyrektor wydziału nadzoru i kontroli LUW, Paweł Witt.

Miasto szybko odpowiedziało, zaznaczając, że sama uchwała o metodzie naliczania opłat - nazywana „śmieci za wodę” - nie znalazła się w wykazie uchwał z naruszeniami prawa i została pozytywnie zaopiniowana przez Regionalną Izbę Obrachunkową.

- Mieszkańcy Gorzowa nie powinni być wprowadzani w błąd przez opinie oderwane od faktów i prawnej rzeczywistości. Twierdzenia o rzekomej „nielegalności” systemu „śmieci za wodę” są obecnie bezpodstawne i nie znajdują potwierdzenia ani w decyzjach nadzorczych wojewody, ani w ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej - napisał w komunikacie Wiesław Ciepiela, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Gorzowa.

Sprawdziliśmy, które z głośno powtarzanych twierdzeń mają potwierdzenie w faktach, a które są tylko interpretacją.

Twierdzenie 1: „Uchwała śmieci za wodę jest nielegalna”

Analiza:

• Uchwała nr XIX/324/2025 w sprawie metody naliczania opłat (czyli „śmieci za wodę”) nie znalazła się wśród uchwał zakwestionowanych przez wojewodę.
• Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze pozytywnie ją zaopiniowała 16 lipca 2025 r., uznając, że jest zgodna z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

✅ Fakt: uchwała jest ważna i zgodna z prawem według RIO.

Twierdzenie 2: „Wojewoda stwierdził istotne naruszenia prawa”

Analiza:

• Wojewoda Lubuski zakwestionował trzy inne uchwały z pakietu „śmieciowego” (nr XIX/321, 322 i 323).
• Dotyczą one regulaminu utrzymania czystości, organizacji systemu odbioru odpadów oraz zakresu usług.
• To elementy, które są niezbędne do pełnego wdrożenia metody „śmieci za wodę”.

✅ Fakt: naruszenia prawa zostały stwierdzone, ale bezpośrednio nie dotyczą uchwały „śmieci za wodę”.

Twierdzenie 3: „Nowy system może nie wejść w życie od 1 stycznia 2026”

Analiza:

• Jeśli wojewoda skieruje zakwestionowane uchwały do WSA i sąd je uchyli, może to opóźnić lub zablokować start nowego systemu.
• Samo postępowanie może potrwać wiele miesięcy, a wniesienie skargi nie wstrzymuje automatycznie wykonania uchwał.

✅ Fakt: system może wejść w życie w styczniu 2026 r., chyba że sąd wstrzyma jego wykonanie lub rada miasta wprowadzi zmiany.

Twierdzenie 4: „Zmiany w regulaminie to tylko porządkowanie przepisów”

Analiza:

• Miasto twierdzi, że większość zapisów powiela wcześniejsze rozwiązania i ma charakter porządkowy.
• Wojewoda jednak wskazuje na istotne naruszenia prawa, co oznacza, że problemem są konkretne zapisy, a nie wyłącznie redakcja czy kosmetyczne poprawki.

⚠️ Ocena: to interpretacja miasta, której wojewoda na razie nie potwierdził.

Podsumowanie

• Metoda „śmieci za wodę” jest obecnie zgodna z prawem i została zaakceptowana przez RIO.
• Wojewoda zakwestionował inne uchwały z pakietu, bez których wdrożenie systemu może być trudne lub niemożliwe.
• Jeśli sąd uchyli zakwestionowane uchwały, nowy system może zostać wstrzymany, nawet jeśli sama metoda „śmieci za wodę” pozostanie w mocy.
• Na dziś nie ma decyzji unieważniającej cały system, ale spór prawny wciąż trwa.

Co to oznacza dla mieszkańców Gorzowa?

Na dziś uchwała „śmieci za wodę” jest zgodna z prawem i może wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Jeśli miasto nie zmieni przepisów, a sąd nie wstrzyma ich wykonania, od nowego roku mieszkańcy domków jednorodzinnych zapłacą 38 zł od osoby, a mieszkańcy bloków 12 zł za każdy metr sześcienny zużytej wody.

Jeżeli jednak sąd uchyli zakwestionowane przez wojewodę uchwały, cały system może zostać opóźniony lub zablokowany. Samo postępowanie sądowe może trwać miesiące lub lata, a w tym czasie – jeśli nie będzie decyzji o wstrzymaniu – opłaty według zużycia wody mogą obowiązywać.