Dzień Pamięci i Pojednania

fot. archiwum

Dzień Pamięci i Pojednania jest obchodzony w Gorzowie 30 stycznia – tak dzieje się od dwudziestu lat. Jest to dzień, który Dzień, który przypomina o opuszczeniu miasta przez Niemców i początkach osiedlania się polskich mieszkańców. W tym dniu byli mieszkańcy Landsberga oraz władze miasta składają wieńce w lapidarium w parku Kopernika, na cmentarzu wojskowym oraz w ossarium na cmentarzu komunalnym.

Najważniejszym momentem tego uroczystego dnia jest wspólne uderzenie w Dzwon Pokoju. Ufundowany przez byłych mieszkańców Landsberga z okazji 750-lecia miasta dzwon jest symbolem pamięci i pojednania między narodami polskim i niemieckim. Dźwiękiem, który wydaje dzwon, jest „F” jak Frieden, czyli Pokój.

Program dnia

godz. 1030-12 - Złożenie wiązanek kwiatów: Lapidarium, Cmentarz Wojskowy, Cmentarz Komunalny

godz. 12-12.30 - Uroczystość na placu Grunwaldzkim

Trochę historii

30 stycznia jest dla Gorzowa ważną historyczną datą. Tego dnia Armia Radziecka wkroczyła do Landsberga, zmuszając ludność niemiecką do opuszczenia miasta. Uroczyste obchody tego dnia nie są jednak jedynym przejawem pamięci władz miasta o jego dawnych mieszkańcach i współpracy z byłymi mieszkańcami Landsberga. Już w 1956 roku w Herfordzie założyli organizację skupiającą landsberczyków deklarujących chęć współpracy i przyjaźni z nowymi mieszkańcami. W 1982 roku ukazał się album „Drogi ku sobie”. To pierwsza książka o niemieckiej i polskiej historii Gorzowa. Wspólne przedsięwzięcia landsberczyków i miasta to także m.in. rekonstrukcja stojącej na Starym Rynku fontanny Pauckscha, czy ufundowanie popiersia Maxa Bahra, któremu Gorzów zawdzięcza Łaźnię Miejską.

W 1993 roku odsłonięto na terenie dawnego niemieckiego cmentarza ewangelickiego kamień pamiątkowy upamiętniający przedwojennych mieszkańców. 30 stycznia 1995 roku miały miejsce pierwsze obchody Dnia Pamięci i Pojednania. Odbyło się wówczas wspólne nabożeństwo ekumeniczne w kościele pw. Świętego Antoniego i Stanisława, zwanego przez mieszkańców Landsberga „kościołem zgody”, a przez mieszkańców Gorzowa „białym kościółkiem”. W 2007 roku przy okazji obchodów Dnia Pamięci i Pojednania odsłonięto ossarium na cmentarzu komunalnym, w którym spoczęły szczątki 2.700 landsberczyków odkopane podczas budowy drogi przez park Kopernika, będącym przed wojną cmentarzem ewangelickim. W czerwcu 2010 roku w parku Kopernika zostało otwarte lapidarium z płytami nagrobnymi dawnego landsberskiego cmentarza.