Dlaczego Wielkanoc jest ważniejsza od Bożego Narodzenia

Zbigniew Samociak (fot. Bartosz Zakrzewski)

Czym dla chrześcijan jest Wielkanoc? Co w tym czasie jest najważniejsze?
 - Wielkanoc to najważniejsze święto dla chrześcijan, upamiętnia śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W świętach wielkanocnych najważniejsza jest prawda, że Chrystus prawdziwie zmartwychwstał. To zawołanie „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”, które towarzyszy katolikom przez cały rok, w okresie wielkanocnym brzmiało kiedyś „Chrystus zmartwychwstał”, a odpowiedź brzmiała „Prawdziwie zmartwychwstał”. Gdyby Chrystus nie zmartwychwstał, próżna byłaby nasza wiara.

Dlaczego Wielkanoc jest ważniejsza od Bożego Narodzenia?
 - Chrystus przyszedł po to, żeby umrzeć za ludzi na krzyżu, a Boże Narodzenie było czymś wtórnym. Celem było zbawienie człowieka. Dla chrześcijan Boże Narodzenie jest bardzo rodzinnym świętem i pod względem rodzinnych przeżyć to święto góruje. Natomiast jeśli chodzi o przeżycia religijne, Wielkanoc jest najważniejszym świętem.

Zmartwychwstanie Chrystusa wspominamy co roku. Dlaczego więc data Wielkanocy jest ruchoma?
 - Jest to związane z kalendarzem żydowskim i pełnią księżyca. Zawsze kiedy był nów księżyca były święta paschalne. Święta paschalne u Żydów są ruchome. Stąd chrześcijaństwo przejęło moment święta Wielkiej Nocy według świąt paschalnych.

Wielkanoc to również złożone obyczaje i wszechobecna symbolika. Czy pisanki, święcone jajka i śmigus-dyngus to istotna część świąt?
 - Bardzo często bywało, że chrześcijaństwo przejmowało pogańskie symbole nadając im chrześcijański wydźwięk. Dzisiaj jajko to symbol życia, a  malowaniem pisanek podkreślamy, że Chrystus żyje. Wiele podobnych rzeczy weszło w symbolikę wielkanocną.

Malarze często ukazują Chrystusa wychodzącego z grobu. Czy tak wyglądało Zmartwychwstanie?
 - Biblia opisuje, że były wtedy trzęsienia ziemi, grzmoty. Jest faktem, że musiało się dziać coś niezwykłego. Na pewno było to w nocy, stąd liturgia wigilii paschalnej Wielkiej Soboty. Sam moment zmartwychwstania mógł mieć miejsce o godz. drugiej lub trzeciej w nocy. Już o świcie nad ranem widać było tylko zdziwienie nad pustym grobem. Stąd niedzielna msza rezurekcyjna.

Na Wielkanoc w kościołach budowane są Groby Pańskie. Skąd wzięła się tradycja grobów w kościołach?
 - Groby Chrystusa to prawdziwie polska tradycja, która przybliża nam obraz męki Jezusa. Wspominamy śmierć kogoś najbliższego, dlatego budowany jest grób. Groby w połączeniu z procesją miały także wymiar narodowy. Zwłaszcza w okresie zaborów. Te religijne symbole wiązały się z nadzieją na odzyskanie niepodległości, z naszym pragnieniem wolności. Były przypomnieniem, że Polacy pragną wyjść z grobu, pragną życia w wolności.

W innych krajach też budowane są groby?
 - Tak. Spotkałem je choćby w Austrii i w Niemczech. Może nie są tak monumentalne jak nasze, ale jednak też są budowane. W tym roku w katedrze mamy zbudowany grób o polskim charakterze. Cały grób jest w kształcie granic naszego kraju, przepołowiony, z lewej i prawej strony kamienne tablice przypominające dekalog, a w środku grób. Polska, która jest podzielona i Chrystus, który jest tym, który łączy zwaśnione strony.

Jak należy przeżywać te święta?
 - Są przepiękne liturgie triduum paschalnego. Wielki Czwartek, czyli pamiątka ustanowienia eucharystii i kapłaństwa. Wielki Piątek to opis męki Chrystusa i droga krzyżowa ulicami miasta. Wielka Sobota, w tym dniu ludzie od rana przychodzą poświęcić pokarmy, którymi dzielą się podczas śniadania wielkanocnego. Ukoronowaniem tego jest niedziela. Poranna msza, która rozpoczyna się od rozpalonego ogniska przed kościołem. Święci się wtedy paschał, który służy przez cały rok, choćby do chrztu.

Czego powinniśmy sobie życzyć podczas śniadania wielkanocnego?
 - Najczęściej życzymy sobie zdrowia, ale byłoby pięknie, gdyby to były typowo religijne życzenia. Życzmy sobie, aby uwierzyć, że Jezus żyje. By doświadczyć Boga w swoim życiu. Musimy nauczyć się go zauważać w różnych splotkach wydarzeń. Widzieć, że Bóg prawdziwie działa w naszym życiu.