Dieta wegetariańska i wegańska – korzyści, ryzyko i jak unikać typowych błędów

Czym jest wegetarianizm i weganizm?

Dieta wegetariańska to po prostu dieta roślinna charakteryzująca się wyeliminowaniem z jadłospisu mięsa zwierząt. Jej podstawą są: warzywa, owoce, zboża, grzyby, orzechy, nasiona roślin czy nabiał i jaja. Weganizm to natomiast odmiana wegetarianizmu, która charakteryzuje się radykalnym podejściem do żywienia. Weganie eliminują z diety produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym: jaja, artykuły mleczne, miód, żelatynę czy dodatki do żywności pochodzenia zwierzęcego.

Restrykcyjne podejście nakazuje weganom rezygnację nie tylko ze spożywania produktów odzwierzęcych, ale również wykluczanie z bezpośredniego otoczenia, np. kosmetyków czy detergentów zawierających składniki odzwierzęce, a także takich, które są testowane na zwierzętach. Śmiało można zatem powiedzieć, że o ile wegetarianizm odnosi się właściwie tylko do diety człowieka, o tyle weganizm to bardziej styl życia.

Popularność diet roślinnych

Zgodnie z badaniami przeprowadzanymi w 2000 roku, ok. 7 proc. populacji Wielkiej Brytanii deklarowało, że są wegetarianami, a ok. 41 proc. Brytyjczyków zdecydowało się na ograniczenie spożycia mięsa w swojej diecie. Badania z 2016 roku przeprowadzone w USA pokazały natomiast, że 3,3 proc. dorosłych Amerykanów deklaruje się jako wegetarianie lub weganie.

W miarę upływu czasu rośnie zainteresowanie dietą wegetariańską i wegańską.

Czy diety wegetariańska i wegańska są korzystne dla zdrowia człowieka?

Teoretycznie każda dieta wykluczająca nie jest na dłuższą metę korzystna dla zdrowia. Diety bezbiałkowe, bezwęglowodanowe i podobne nie pozwalają na dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych, dobrze zbilansowanych składników odżywczych. Czy zatem wegatarianizm i weganizm mogą być zdrowym systemem żywienia?

Na ten temat wypowiedziała się Amerykańska Akademia Dietetyki i Żywienia. Według jej stanowiska prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska czy wegańska może być zdrowa i odpowiednia na różnych etapach życia.

Prawidłowo prowadzona dieta wegetariańska, która nie wyklucza mleka i jego przetworów oraz jaj, może bez większych kłopotów dostarczyć wszystkich potrzebnych składników odżywczych. W przypadku diety wegańskiej może być ona stosowana bezpiecznie przez osoby dorosłe, o ile do jej przygotowania będą wykorzystywane produkty wzbogacone w odpowiednie mikroelementy lub dodatkowo dana osoba będzie suplementować witaminy D i B12 oraz wapń.

Co ciekawe, u osób stosujących diety wegetariańskie, naukowcy notują mniejszą śmiertelność na niektóre choroby przewlekłe niezakaźne. Stwierdza się u nich również mniejszą zapadalność na niektóre schorzenia m.in.:

•       otyłość – kalkulator BMI wskazuje najczęściej, że wegetarianie i weganie mają prawidłową wagę, a nawet lekką niedowagę;
•       nowotwory niektórych typów,
•       cukrzycę typu 2,
•       nadciśnienie tętnicze,
•       choroby niedokrwienne serca.

Jest to efektem samej diety bezmięsnej, ponieważ charakteryzuje się ona niższą zawartością cholesterolu, cukrów prostych i nasyconych kwasów tłuszczowych. Oprócz tego występuje większa zawartość błonnika, minerałów, witaminy C i E, nienasyconych kwasów tłuszczowych, czy karetonoidów, flawonoidów i innych fitozwiązków w porównaniu do diet, które nie wykluczają, a nawet opierają się na mięsie.

Śmiało można uznać – a pogląd ten popiera Amerykańska Akademia Żywienia i Dietetyki – że diety wegańska i wegetariańska mają działanie ochronne i zapobiegają wielu chorobom, określanych jako cywilizacyjne.