Sprawdzanie zdolności kredytowej – jakie dane gromadzi o nas BIK?

Co to jest BIK? – Bankowa Informacja Kredytowa

Biuro Informacji Kredytowej (nazywane również Bankową Informacją Kredytową) jest przedsiębiorstwem założonym przez Związek Banków Polskich oraz banki prywatne w 1997 roku. BIK SA gromadzi, udostępnia oraz integruje dane na temat klientów różnego rodzaju instytucji finansowych. Podstawą prawną funkcjonowania instytucji jest Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe.

W bazie BIK znajdują się wszystkie osoby, które kiedykolwiek wzięły zobowiązanie finansowe, niezależnie od tego czy spłaciły je w terminie, czy też nadal zalegają z należnością wobec danej instytucji. Na podstawie danych zgromadzonych w rejestrze, określana jest zdolność kredytowa potencjalnego pożyczkobiorcy. Jest ona wyrażana za pomocą specjalnego systemu punktów i tzw. gwiazdek.

Ocena punktowa jest kluczowa w przypadku, w którym chcemy zaciągnąć kredyt. Firmy z sektora bankowego mają bowiem ustawowy obowiązek sprawdzania swoich klientów w bazie BIK. Jeżeli dojdą do wniosku, że zdolność kredytowa wnioskodawcy jest zbyt niska, z pewnością nie otrzyma on zobowiązania w banku.

Informacje na temat pożyczkobiorców pozostają w rejestrze przez co najmniej 5 lat. Usunięcie danych z BIK jest teoretycznie możliwe, ale tylko w kilku, ściśle określonych przypadkach.

Które instytucje finansowe przekazują do BIK dane o swoich klientach?

Możliwość przekazania danych do rejestru BIK reguluje Ustawa o prawie bankowych (art. 105 i 105a)¹. Do bazy BIK, informacje o klientach przekazują cztery rodzaje instytucji finansowych:

1. Banki komercyjne;

2. Banki spółdzielcze;

3. SKOK-i;

4. Firmy pożyczkowe.

Najwięcej danych do rejestru przekazują oczywiście trzy pierwsze instytucje. Możemy być zatem pewni, że jeśli wzięliśmy kredyt w banku komercyjnym, spółdzielczym lub SKOK-u, informacje o naszych zobowiązaniach znajdują się już w bazie BIK.

Obowiązku współpracy z BIK SA nie mają natomiast firmy pożyczkowe – tylko niektóre z nich wprowadzają informacje do bazy. Wiadomo, że z rejestru korzysta kilkadziesiąt pozabankowych instytucji finansowych. BIK nie podaje jednak informacji, które konkretnie są to firmy.

Można się jednak łatwo zorientować, czy dany pożyczkodawca przekazuje nasze dane do BIK. Informacja na ten temat musi się bowiem znaleźć w umowie pożyczki, do której klient ma dokładny wgląd (każda firma ma obowiązek uzyskania zgody wnioskodawcy na wysłanie informacji do BIK).

Jakie dane gromadzi BIK na temat klientów instytucji finansowych?

W bazie BIK znajdują się informacje dotyczące zarówno konkretnych zobowiązań klienta, jak i jego danych demograficznych. Są one aktualizowane minimum raz na 7 dni. Zakres przekazywanych danych na temat kredytów i pożyczek obejmuje:

• - Źródło kredytu/pożyczki (tzn. nazwę instytucji przekazującej dane);

• - Numer identyfikacyjny;

• - Kwotę oraz walutę;

• - Datę otwarcia;

• - Warunki spłaty (okres i wysokość rat);

• - Informacje nt. zabezpieczenia;

• - Aktualny stan zadłużenia z tytułu kredytu/pożyczki;

• -Przebieg spłaty;

• - Datę wygaśnięcia zobowiązania;

• -Przyczyny braku spłaty kredytu/pożyczki;

• - Przyczyny zamknięcia kredytu/pożyczki.

W przypadku kredytów odnawialnych, kart kredytowych i limitów debetowych, przekazywane dane są takie same jak powyżej. Różnica jest jednak taka, że dla limitów kredytowych jest podana kwota wykorzystania limitu, nie ma zaś informacji o kwocie raty.

W rejestrze znajdują się również dane, które bezpośrednio dotyczą osoby związanej z kredytem. Warto jednak mieć na uwadze, że ustawodawca ograniczył zakres informacji, które do BIK mogą przekazać firmy pożyczkowe. Z tego względu, instytucje te mają możliwość wprowadzania jedynie takich danych, które są niezbędne do identyfikacji pożyczkobiorcy.

Z kolei wszystkie banki oraz SKOK-i mogą (ale nie muszą) umieścić w bazie dane na temat sytuacji socjo-demograficznej klienta. Należą do nich m. in.:

• -Płeć;

• -Wykształcenie;

• -Zawód;

• -Stan cywilny;

• - Poziom dochodów;

• -Tytuł prawny do zajmowanej nieruchomości;

• - Ustrój majątkowy małżonków;

• - Liczbę osób w gospodarstwie domowym;

• - Numer telefonu oraz adres e-mail.

Baza BIK zawiera informacje nt. zapytań o historię kredytową klienta

Trzecim filarem danych, które gromadzone są w bazie BIK, są informacje nt. zapytań o historię kredytową wnioskodawcy. Dane te, w przeciwieństwie do wyżej wymienionych, są samodzielnie gromadzone przez BIK SA. Każdy fakt złożenia zapytania jest regularnie odnotowywany w rejestrze.

Informacje dotyczące zapytań o historię kredytową obejmują:

• - Nazwę firmy, która złożyła zapytanie;

• - Datę złożenia zapytania;

• - Dane osoby, o której dana instytucja chce uzyskać informacje;

• - Typ zapytania (pośrednio wskazujący na to, w jakim celu dana instytucja pobiera informacje).

Jak sprawdzić czy jest się w BIK?

BIK SA umożliwia łatwe sprawdzenie swojej zdolności kredytowej. Aby to zrobić, należy zarejestrować się na stronie instytucji oraz pobrać tzw. Raport BIK, dotyczący naszej osoby. Pierwszy raport możemy ściągnąć całkowicie za darmo, jednak nie będzie on zawierał oceny punktowej oraz historii spłat zobowiązań. Nie będziemy mieli również możliwości wydrukowania zestawienia.

Pojedynczy raport, zawierający wszystkie niezbędne informacje, kosztuje 36 zł. Możemy się jednak zdecydować na wykupienie specjalnego abonamentu w cenie 79 zł za rok. Dzięki temu, informacje na temat naszej zdolności kredytowej będziemy otrzymywać co miesiąc. Raport BIK umożliwia również zastrzeżenie swoich dokumentów tożsamości.

Abonament daje również dostęp do tzw. Alertów BIK. Dzięki nim, za każdym razem gdy osoba postronna będzie próbowała wyłudzić zobowiązanie na nasze dane, zostaniemy o tym fakcie poinformowani za pomocą e-maila lub wiadomości SMS. Ponadto, powiadomienie otrzymamy również w sytuacji, w której do bazy BIK wpłynie informacja o jakimkolwiek opóźnieniu w spłacie naszej należności (również wtedy, kiedy to my poręczamy kredyt lub pożyczkę).

Czy firmy pożyczkowe sprawdzają zdolność kredytową klientów?

Tak jak zostało wspomniane, firmy pożyczkowe nie mają prawnego obowiązku przekazywania naszych danych do bazy BIK. Co więcej, nie muszą też sprawdzać swoich klientów w rejestrze (w przeciwieństwie do banków i SKOK-ów). Warto jednak pamiętać, że o ile część instytucji nie bierze pod uwagę BIK, o tyle mogą one sprawdzić klienta w jednym z pozostałych rejestrów, takich jak BIG ERIF, BIG InfoMonitor, czy KRD.

Istnieją jednak takie firmy pożyczkowe, które do każdego klienta podchodzą w sposób indywidualny. Zła historia kredytowa nie musi stanowić ostatecznej przeszkody, jeżeli chcemy otrzymać szybką chwilówkę lub pożyczkę na raty. Dla wielu instytucji najważniejsze będą bowiem stałe dochody wnioskodawcy.

Co więcej, regularne przychody na konto nie muszą wcale wynikać z żadnej umowy o zatrudnienie. Dużo firm akceptuje różnego rodzaju świadczenia socjalne (np. zasiłek z MOPS lub GOPS), rodzinne (alimenty, zasiłek 500+), a także renty i emerytury. Jeśli nie wykazujemy się odpowiednią zdolnością kredytową, warto np. prześledzić podsumowanie oferty Provident, przeznaczonej dla osób, które nie posiadają odpowiedniej wiarygodności finansowej.

¹ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe - http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971400939.