Podział majątku z kredytem hipotecznym

Podział nieruchomości a kredyt hipoteczny

Jeśli nieruchomość nabyta w czasie trwania wspólności majątkowej została sfinansowana z kredytu hipotecznego, to zarówno nieruchomość, jak i zobowiązanie względem banku wchodzą do wspólnego bilansu. Podział samej nieruchomości – np. przyznanie jej jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego – nie ma wpływu na treść umowy kredytowej. Oznacza to, że mimo sądowego rozstrzygnięcia, bank nadal może dochodzić spłaty od obu osób jako współdłużników solidarnych.

W praktyce oznacza to, że jeśli jedna strona przestanie regulować raty, bank może żądać całości spłaty od drugiej, niezależnie od tego, czy sąd przyznał jej nieruchomość, czy nie. Dlatego przy podziale majątku obciążonego kredytem, oprócz rozliczeń między byłymi małżonkami, konieczne jest też odrębne uregulowanie relacji z bankiem.

Umowa z bankiem po rozwodzie

Żadne orzeczenie sądu ani umowa między byłymi małżonkami nie wiąże banku, jeśli nie wyrazi on na nią zgody. Jeśli jedna osoba ma przejąć nieruchomość i spłacić drugą stronę, bank musi zatwierdzić zmianę umowy kredytowej – poprzez aneks, przepisanie długu na jedną osobę albo zawarcie nowej umowy. Tylko w ten sposób można formalnie zdjąć z jednej osoby odpowiedzialność za kredyt.

W przypadku braku zgody banku na przejęcie długu przez jedną osobę, obie strony pozostają solidarne wobec banku, nawet jeśli nieruchomość została przyznana tylko jednej z nich. Wówczas warto zabezpieczyć się zapisami umownymi między byłymi małżonkami – np. dotyczącymi obowiązku spłaty kredytu przez osobę, która zatrzymuje nieruchomość – choć i tak nie wyłącza to odpowiedzialności wobec banku.

Rozliczenie rat spłaconych po ustaniu wspólności

Często zdarza się, że po ustaniu wspólności majątkowej (czyli po rozwodzie lub zawarciu rozdzielności majątkowej) tylko jedna strona reguluje kolejne raty kredytu. Taka sytuacja może rodzić roszczenie o rozliczenie tych spłat – jako nakładu z majątku osobistego na wspólny dług. W postępowaniu o podział majątku można dochodzić zwrotu połowy rat spłaconych po rozwodzie, o ile są one należycie udokumentowane i nie zostały wcześniej rozliczone w innej formie.

Trzeba przy tym pamiętać, że sądy różnie podchodzą do rozliczeń takich nakładów – znaczenie ma m.in. treść umowy kredytowej, rzeczywiste możliwości finansowe stron oraz ustalenia co do korzystania z nieruchomości po rozwodzie. Jeśli jedna osoba korzystała z nieruchomości samodzielnie, a druga nie, sąd może uznać, że spłata rat w tym okresie była formą rekompensaty za wyłączne korzystanie.

Odpowiedzialność za dług po rozwodzie

Rozwód nie powoduje automatycznego rozdzielenia odpowiedzialności za zobowiązania. Jeśli kredyt został zaciągnięty wspólnie w czasie trwania wspólności majątkowej, obie strony ponoszą za niego odpowiedzialność – do momentu jego spłaty lub zmiany warunków przez bank. Nawet jeśli jedna z osób nie miała realnego wpływu na decyzje kredytowe, jej podpis na umowie wystarczy, by odpowiadać solidarnie.

Osobną kwestią jest odpowiedzialność wewnętrzna – między byłymi małżonkami. Tutaj możliwe są różne rozwiązania, zależne od okoliczności konkretnej sprawy. W ramach podziału majątku można uregulować, kto i w jakim zakresie ma dalej spłacać kredyt, jednak jeśli nie zostanie to powiązane z formalnym działaniem wobec banku, roszczenia między stronami nie będą chronić przed egzekucją przez wierzyciela.

Praktyczne znaczenie dla podziału

Kredyt hipoteczny znacząco wpływa na przebieg i sposób rozliczenia majątku wspólnego. Wysokość zadłużenia obniża realną wartość nieruchomości, a niepewność co do dalszej spłaty często komplikuje decyzję, komu przyznać lokal. Niezależnie od rozstrzygnięć sądowych, to bank zachowuje kontrolę nad warunkami spłaty, dlatego w praktyce podział majątku z kredytem często wymaga nie tylko porozumienia między stronami, ale również rozmów z instytucją finansową.

Justyńska Kałużna- Mól Kancelaria Radców Prawnych S.C.

https://jkm-kancelaria.pl

r. pr. Karolina Kałużna-Mól:

(+48) 660 233 895

r. pr. Agnieszka Justyńska:

(+48) 509 443 386
 

Kancelaria Prawna Gorzów

ul. Warszawska 6 lok. 105,

66-400 Gorzów Wielkopolski

Kancelaria Prawna Słubice

ul. Piłsudskiego 1/4,

69-100 Słubice